Ekonomia sozialeko enpresen berrikuntza-gaitasuna, erresilientzia, krisi-garaietan egokitzeko gaitasuna eta indarberritze bidezko eta jasangarrirako ekarpenak egiteko ahalmena eztabaidaezinak dira.
2010ean, «Merkatu Bakarraren Akta baterantz – Lehiakortasun handiko Ekonomia Sozialaren alde» (COM (2010) 608 azkena) izeneko komunikazioan, Europako Batzordeak argi eta garbi adierazi zuen ekonomia sozialaren esparruan berrikuntza-potentzial handia zegoela, eta sektore horrek arazo sozioekonomiko nagusiei irtenbide berritzaileak bilatzeko egindako ekarpena azpimarratu zuen.
Europar Batasuneko Kontseiluak, «Ekonomia soziala Europako garapen ekonomiko eta sozialaren eragile nagusi gisa sustatzea» izeneko 2015eko abenduaren 7ko ondorioetan, Europar Batasunaren funtsezko helburu batzuk lortzeko ekonomia sozialak egiten duen ekarpena onartzen zuen (besteak beste, gizarte-kohesioa, gizarte-berrikuntza eta ingurumenaren babesa), eta krisi ekonomikoei aurre egiteko zuen egokitzapen- eta erresilientzia-gaitasuna azpimarratu zuen. Ondorio horietan, estatu kideei eta Europako Batzordeari zenbait jarduera garatzeko gonbita egiten zitzaien; besteak beste, «Europar Batasunean eta estatu kideetan ekonomia sozialeko enpresentzako ekosistema egoki bat garatzea, gizarte-berrikuntzaren katalizatzaile gisa zuten ahalmen guztia askatzeko».
Berrikiago, Europako Batzordeak onartu du ekonomia soziala «Hurbiltasun-ekonomia eta ekonomia soziala» ekosistemaren gunea dela, Europar Batasunaren industria-estrategia eguneratzean identifikatutako hamalau ekosistema industrialetako bat, «2020ko industria-eredu berria eguneratzea: Europa berreskuratzeko merkatu bakar sendoagoa sortzea» (COM/2021/350 azkena) komunikazioan.
2021eko abenduaren 9an, Europako Batzordeak Ekonomia Sozialerako Europako Ekintza Plana onetsi zuen, Europako Parlamentuari, Kontseiluari, Europako Ekonomia eta Gizarte Lantaldeari eta Eskualdeetako Lantaldeari egindako jakinarazpenean, «Pertsonentzat funtzionatuko duen ekonomia eraikitzea: ekonomia sozialerako ekintza-plan bat» (COM/2021/778 azkena). Plan horrek adierazten du helburu hauek dituela: berrikuntza soziala sustatzea, ekonomia sozialaren garapena bultzatzea eta haren ahalmen eraldatzaile soziala eta ekonomikoa bultzatzea, 2021-2030 aldirako zenbait ekintza proposatuz.
Ekonomia soziala sustatzeko, Europako Batzordeak Ekonomia Sozialerako Ekintza Plana prestatu du, garapen orekatua eta zuzena lortzeko esparru juridiko egokia sortzeko.
Helburua
Ekintza-plan honen helburua ekonomia sozialaren eragileei laguntzea da, ekimen berriak abian jar ditzaten eta, aldi berean, beren erakundeak zabaldu eta berritu ditzaten. Horretarako, hainbat ekimen egingo dira esparru hauetan:
Iraupena
Ekintza Plan horrek 2030era arte iraungo du, eta 2025ean haren ezarpen-maila berrikustea aurreikusten da.
Haren helburuak lortzeko, funtsezko 10 ekintzaren inguruan jardun nahi du Planak:
Gomendioaren arabera, halaber, enpresa-praktikak hobetzeko eta ekonomia sozialari laguntzeko neurriak garatu behar dituzte estatuek, eta, horretarako, haren hazkundea eta gizartean, lanean eta ingurumenean duen eragina sustatuko dituen enpresa-kultura bultzatu behar dute. Horrela, ekonomia eraginkorragoa, berdeagoa eta pertsonengan oinarritua sustatuko duten neurriak hartzea sustatzen da.
Gomendiorako esteka.Web-mintegiak eta lantegiak antolatzea funtzionarioentzat, ekonomia sozialerako garrantzitsuak diren hainbat esparru politikori buruz.
Merkatu Bakarrari buruzko Programaren esparruan ekimen berri bat abiaraztea, ekonomia sozialeko erakundeen eta enpresa konbentzionalen artean tokiko eta eskualdeko elkarteak sortzen laguntzeko.
Gizarte-ekintzaileen finantzaketarako sarbidea hobetzea (bereziki, Mendebaldeko Balkanen eremurako, Ekialdeko Elkarterako eta hegoaldeko auzotartasunerako).
Europar Batasunerakoekonomia sozialaren atari bakarra sortzea.
Gazte Ekintzailetzako Politiken Akademia berri bat abiaraztea, kolektibo horren ekintzailetza, oro har, eta, bereziki, emakume gazteena, sustatuz.
Finantza-produktu berriak sortzea InvestEU programaren esparruan, finantzaketa pribatua hainbat garapen-fasetan gizarte-enpresen beharretara bideratzeko.
Inpaktu sozialaren neurketa eta kudeaketa garatzen laguntzea, Europar Batasuneko ekonomia sozialaren eragileei laguntzeko.
«Hurbiltasun-ekonomia eta ekonomia sozialeko» ekosistema industrialerako trantsizio-bide batmartxan jartzea.
Berrikuntza soziala bultzatzea, Europako Plus Gizarte Funtsaren esparruan nazioz gaindiko lankidetzaren ikuspegi berri baten bidez, eta Gizarte Berrikuntzarako Europako Gaitasun Zentro berri bat sortzea.
Ekintza horiek abian jartzeko, Europar Batasunak NextGenerationEU funtsak gaitu ditu. Funts horiek Europar Batasunaren historian pizgarri ekonomikorako finantza-pakete handiena osatzen dute: 2.018 bilioi euro guztira. Funts horiek helburu hauek dituzte: ikerketa eta berrikuntza sustatzea, bidezko trantsizio klimatiko eta digital irisgarria ahalbidetzea, eta etorkizun erresilientea bultzatzea (Berreskuratze eta Erresilientzia Mekanismoaren bidez).
Gainera, ekintza horiek hiru alderdi sozial garrantzitsuren arabera gauzatuko dira:
Beraz, Ekintza Planak aldeko baldintzak sortzearen aldeko apustua dakar, ekonomia sozialeko formulek aurrera egin eta hazi ahal izateko, Europako ekonomia-sarean garrantzi handiagoa hartzeko, eta, aldi berean, biztanleria eredu ekonomiko horren potentzialaz kontzientziatzeko.
Europako Gizarte Funtsa (EGF) historikoki Europar Batasuneko tresna nagusietako bat izan da gizarteratzea, kalitatezko enplegua eta gaitasun profesionalen hobekuntza sustatzeko. Testuinguru horretan, ekonomia sozialak —besteak beste kooperatibek, langileen jabegoko sozietateek, fundazioek, mutualitateek, arrantzaleen elkarteek, enplegu sozialeko zentro bereziek eta gizarteratzeko enpresek osatua— garatzeko eta sendotzeko aliatu estrategiko bat aurkitu du EGFn.
Ekonomia Sozialarekin lotutako EGF+-en egungo deialdiak (ÉFESO Programa)
Europako Gizarte Funtsa Plus (EGF+) 2021-2027 aldirako Xedapen Bateratuen Erregelamenduan (XBE) ezarritako kudeaketa partekatuko zortzi funtsetako bat da (Europako Parlamentuaren eta Kontseiluaren 2021eko ekainaren 24ko 2021/1060 Erregelamendua (EB)).
Guztira 142.700 milioi euroko aurrekontuarekin, EGF+ funtsezko tresna da Europar Batasuneko gizarte-, hezkuntza- eta prestakuntza-politikak sustatzeko, esparru horietan egiturazko erreformei laguntzeko. Espainiak 11.000 milioi euro baino gehiagoko zuzkidura aurreikusi du 2021-2027 aldirako.
Estatu-mailan, EGF+-ek kofinantzatutako hainbat programa jarri dira martxan lehentasunezko hainbat arlo jorratzeko. Horien artean, ÉFESO (Enplegua, Prestakuntza, Hezkuntza eta Ekonomia Soziala) Programa nabarmentzen da, zeinaren helburua baita enplegurako sarbidea hobetzea, ekintzailetasuna sustatzea eta ekonomia sozialaren ehuna sendotzea.
Testuinguru horretan, Ekonomia Sozialaren Espainiako Enpresa Konfederazioak (CEPES), ÉFESO Programaren Bitarteko Agentzia den aldetik, "Ekonomia Sozialeko Erakundeak eta Enpresak Indartzeko Proposamen Deialdia" egin du 2025-2027 aldirako.
Lehiaketa-deialdi honen xedea da EGF+-ek kofinantzatutako proiektuak hautatzea, ekonomia sozialeko entitateen hazkundea, sendotzea eta finkatzea sustatzen duten proiektuak, bereziki kooperatibei, lan-sozietateei, arrantzaleen elkarteei eta gizarte-aurreikuspeneko mutualitateei arreta berezia jarriz.
Deialdi honi buruzko informazio guztia esteka honetan dago eskuragarri: https://fse.cepes.es/convocatorias
EGFren aurreko deialdiak Ekonomia Sozialarekin lotuta (POISES)
Bitarteko Organo gisa, CEPESek Europako Gizarte Funtsarekin (EGF) proiektuen kofinantzaketa kudeatu zuen Gizarteratzearen eta Ekonomia Sozialaren Programa Operatiboaren (POISES) esparruan, Europar Batasuneko 2014–2020 urte anitzeko Finantza Esparruan integratuta.
POISESen ezarpenean, CEPESek ekonomia sozialaren izaera eraldatzailea erakusten duten 120 proiektu baino gehiagoren kudeaketa zuzendu zuen, bi inbertsio-lehentasun handiren inguruan egituratuta.
Alde batetik, 8.3 Inbertsio Lehentasunak kalitatezko enplegua sortzea sustatu zuen, ekintzailetzari lagunduz eta ekonomia sozialeko enpresen lehiakortasuna indartuz. Proiektu horiei esker, 13.000 pertsonak baino gehiagok parte hartu zuten zuzenean, ia 2.000 negozio-plan garatu ziren, eta 1.100 entitate berri baino gehiago sortzea aurreikusten da. Aukerak sortzeko benetako palanka eta baloreak dituen negozio-sarea.
Bestalde, 9.5 Inbertsio Lehentasunak sektorearen konpromiso soziala indartu zuen, kolektibo ahulenen enplegua sustatzen duten erakundeei lagunduz. Bazterketa-arriskuan dauden 4.300 pertsonari baino gehiagori eman zitzaien arreta, 2.500k lanpostuari eutsi zioten eta 350 erakundek baino gehiagok haien kudeaketa eta prozesuak hobetu zituzten, ekosistema inklusiboagoa eta erresilienteagoa sendotuz.
Bi jarduera-lerroek erakusten dute ekonomia sozialak enplegua sortzeaz gain, ekitatez, kohesioz eta lurraldeetan benetako eraginez egiten duela.
Deialdi hauei buruzko informazio guztia esteka honetan dago eskuragarri: EGFk kofinantzatutako proiektuen katalogoa.
